Dank aan Linda Graulus voor verslag en foto
Wassen is iets wat we vandaag de dag vaak als vanzelfsprekend beschouwen: we stoppen onze vuile kleren in de wasmachine, drukken op een knop, en een uur later is alles weer schoon. Maar dat is niet altijd zo geweest. De geschiedenis van de was toont een enorme verandering in hoe mensen hun kleding schoonmaakten – van zwaar handwerk tot geautomatiseerd gemak.
Wassen vroeger: zwaar werk en veel tijd
Tot ver
in de 20e eeuw was het wassen van kleding een intensieve, tijdrovende klus.
Vrouwen – want het was bijna altijd vrouwenwerk – wasten met de hand, vaak
buiten of in een schuur. Water moest met de hand gehaald en verwarmd worden.
Kleren werden eerst geweekt in heet water met zeep, daarna uitgeboend op een wasbord: een geribbelde metalen plaat
in een houten frame. Met flink schrobben probeerden ze vuil en vlekken uit de
stof te krijgen.
Na het
schrobben volgde het uitspoelen, wringen en ophangen. Soms werd de was in grote
ketels gekookt om hardnekkig vuil en bacteriën te verwijderen. Vooral
beddengoed en werkkleding vergden veel kracht en geduld.
In
sommige dorpen ging de was zelfs naar een gemeenschappelijke wasplaats of
rivier, waar vrouwen samen wasten en ondertussen nieuwtjes uitwisselden.
De opkomst van de wasmachine
In de
loop van de 20e eeuw veranderde alles. De eerste mechanische wasmachines
verschenen al rond 1900, maar waren nog handmatig of draaiden op gas of stoom.
Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de elektrische wasmachine betaalbaar
voor meer huishoudens. In plaats van schrobben hoefde men nu alleen nog water
en zeep toe te voegen, de machine aan te zetten, en de trommel deed het werk.
Met de
komst van de centrifuge verdween ook het wringen met de hand. Later
werden wassen, spoelen en centrifugeren gecombineerd in één apparaat: de
moderne wasautomaat zoals we die nu kennen.
Wassen vandaag: snel, efficiënt en duurzaam
Tegenwoordig
hebben veel huishoudens niet alleen een wasmachine, maar ook een droger.
De technologie is steeds slimmer geworden: moderne apparaten gebruiken minder
water en energie, hebben allerlei wasprogramma’s voor verschillende stoffen, en
kunnen zelfs op afstand worden bediend via een app.
Ook het
wasmiddel is veranderd: waar vroeger zeep en soda werden gebruikt, zijn er nu
vloeibare wasmiddelen, pods en eco-vriendelijke varianten.
Toch zijn
er ook mensen die het oude ambacht waarderen. Handwas, natuurlijke zeep en
drogen in de zon zijn bijvoorbeeld weer populair bij wie duurzaamheid en
traditie belangrijk vindt.
Van schrobben tot slimme technologie
De was doen is in een eeuw tijd drastisch veranderd. Wat ooit een dagtaak was, is nu een druk op de knop. Van het eenvoudige wasbord tot de geavanceerde wasmachine: de evolutie van het wassen vertelt ook iets over hoe ons dagelijks leven en de rol van techniek zijn veranderd
