NOSTALGIE moment => Frituur – Het Gouden Vet van Toen

Er was een tijd, ergens tussen de fluitketel van moeder en de brommer van vader, dat de frituur het kloppend hart van een buurt was. Geen apps, geen thuisleveringen, gewoon een houten chalet, een verbouwde bus of een kleine nieuwbouw met een TL-licht dat je van ver al lokte als een vuurtoren in de schemer.

De geur hing al in de lucht nog voor je de straat indraaide: warme olie, kruidige curryworst, en die onmiskenbare damp van verse frieten die nét uit de rammelende mand omhoog werden gezwierd. Frituren zoals Frituur Mena aan de Koolmijnlaan tegenover de Appel of De Tikker in Hal, waar de uitbater zo vaak met het frietmandje op het vuur tikte dat het een bijnaam werd.

Vrijdagavond – dat was magie. Het loon was binnen, het weekend begon, en de rit naar de frituur voelde als een uitstap. Vader die vroeg: “En? Gaan we nog een pak friet halen?” Moeder die een lijstje opstelde, de kinderen die al zaten te dromen van een boulet of een curryworst speciaal. Te voet, of met de fiets, richting lichtbak.

Binnen stond je dan: schuifend, wachtend, kletsend met dorpsgenoten. De frituuruitbater kende je naam en je smaak. Geen schermen, geen rijenummers. Gewoon jij, je franken, en het vertrouwde ritueel. Je keek hoe de frieten met een metalen ronde bak uit het vet werden geschept, hoe het vet zinderde als er een berenpoot in plonsde. De damp sloeg op de ruiten – de geur sloeg in je geheugen.

Je bestelling werd geschreven op een bruine papieren zak. Geen weegschaal, geen apps. Alles werd op gevoel geschept. Frieten werden in een puntzak geschoven – stevig opgevuld, dichtgeplooid, en dan een sneetje erboven met een mes om de damp te laten ontsnappen. En bovenop: een royale klak mayonaise of stoofvleessaus. Snacks gingen in een plastiek bakje of werden gewoon in vetvrij papier gewikkeld.

Soms at je het al onderweg op, de saus nog warm aan je lippen, vingers vettig en je hart voldaan. Thuis werd het uitgepakt op tafel, krakend vetpapier, rommelige porties, maar zó vol smaak. Iedereen had zijn favoriet. Er werd gelachen, gedeeld, gesmuld.

Anno 2025

Ze zijn er nog – de echte frituren – maar ze zijn zeldzaam geworden. Velen zijn strak, stil, en snel. Met digitale borden, numerieke volgorde en uniforme snacks. Je bestelt nu met een app, zit thuis in stilte, en het vet ruik je pas als het doosje al koud is.

Waar vroeger de frituur open was van 11u30 tot middernacht, zijn de uren nu beperkt. Geen damp op de ruiten, geen schouderklopje van de uitbater, geen verhalen aan de toonbank.

Maar de herinnering blijft. De frituur was meer dan een eetplek. Ze was een ontmoetingsplek, een viering van het gewone leven. En elke keer als je vandaag in een puntzak friet bijt en wat mayonaise proeft, ben je weer even terug in die tijd. In het licht van de TL-lampen, met het frietvet op je neus en een glimlach op je gezicht.
Want échte frieten, die haal je niet zomaar – die beleef je.