zaterdag 17 mei 2025

Niki’s filmtip: Festen

Op 26 mei te zien bij The Roxy Theater

Filmfest Gent on Tour komt deze maand met een klepper van formaat: Festen.
Een klassieker, die de eerste en ook meteen de meest bekende films is geworden uit de Dogma 95 reeks.
En deze wil ik graag eens onder de aandacht brengen, want het is een enorm sterke en intense film.
Maar eerst even uitleg wat nu die Dogma 95 reeks is. En dat is al een bijzonder ding op zich. In 1995 is er een Deens verbond afgesproken tussen een aantal regisseurs. Waarvan de bekendste dus Thomas Vinterberg van deze Festen is, maar ook Lars Von Trier, die iedereen wel kent van Dancer in the Dark.

Voor deze films werd een soort tien geboden systeem gebruikt en die zijn als volgt:
- Opnames dienen op locatie plaats te vinden. Rekwisieten en decors mogen niet worden toegevoegd
  (als een bepaald rekwisiet noodzakelijk is voor het verhaal, moet een locatie worden gekozen waar
  dit rekwisiet aanwezig is).
- Geluid dient nooit los van de beelden te worden gemaakt, of andersom.
  (Muziek mag niet worden gebruikt, tenzij aanwezig waar de scène wordt gefilmd.)
- De camera dient in de hand te worden gehouden. Elke beweging of fixatie die uit de hand kan worden
   bereikt is toegestaan. (De film dient niet plaats te vinden waar de camera staat, schieten dient plaats te
   vinden waar de film plaatsvindt.)
- De film dient in kleur te zijn. Speciale belichting is niet toegestaan.
  (Als er te weinig licht is, moet de scène worden afgebroken of dient een enkele lamp aan de camera te worden bevestigd.)
- Optische effecten en filters zijn verboden.
- De film mag geen oppervlakkige actie bevatten. (Moorden, wapens etc. dienen niet voor te komen.)
- Vervreemding in tijd en plaats is verboden. (Dat wil zeggen dat de film plaatsvindt in het hier en nu.)
- Genrefilms zijn niet toegestaan.
- Het filmformaat is Academy 35 mm.
- De filmregisseur wordt niet genoemd op de aftiteling.

Festen was dus de eerste film die deze geboden zou gaan volgen. En dat werd een succes dat vele filmmakers jaren later nog inspireerden.
De films zijn vooral dus te kenmerken aan een zeker minimalisme, maar dat neemt niet weg dat het nog steeds grootse verhalen kan vertellen. En dat bewijst deze film ook wel.
Festen gaat over een groot familie- verjaardagsfeest van de patriarch Helge. Op dit feest daagt opeens zoon Christan onuitgenodigd op, die een speech afsteekt over hoe zijn vader hem en zijn zussen seksueel misbruikt heeft. Wat natuurlijk het feest niet onberoerd laat. Maar dat mag je allemaal zelf ontdekken.

Deze film is zag ik meer dan tien jaar geleden voor het eerst. Maar is eentje die mij lang is bijgebleven en zelfs nu ik er terug over reflecteer, nog best veel van weet.
Het is zoals ik al benoemde een best intense film. Die het vooral intens maakt in zijn dialoog interacties tussen de familieleden. Er zit een stevige spanningsboog in die de kijker zelf ook vaak in een ongeloof stelt. De dogma95 stijl voegt daar nog eens een zekere rauwheid aan toe, die de sfeer van de film bekrachtigd, maar ook erg gefocust houdt. En dat is uiteindelijk ook het doel van die regels: een zuivere vorm van cinema creëren. Het tegenovergestelde bewijzen wat Hollywood doet met film.

Alleen toegegeven is vooral dus deze Festen een groot succes geweest. De meeste films uit deze stijl zijn nooit erg op de voorgrond gekomen. Maar het is zeker niet ongemerkt gebleven voor vele filmmakers, die er later inspiratie uitgeput hebben. Dus ga zeker op maandag de 26ste mei, eens een kijkje nemen bij The Roxy Theater en laat je onderdompelen in de meest pure vorm van cinema.

Info: Jaar: 1995
Regisseur: Thomas Vinterberg
Acteurs: Ulrich Thomsen, Henning Moritzen, Thomas Bo Larsen
Speelduur: 1u45
Met veel dank aan Niki Vanbuel voor verslag & foto's 

THE ROXY THEATRE KLIK HIER voor het FILMOVERZICHT