Geschiedenis:
Leyn Wecks of Catheleyn Cuypers, was een onwettig kind van Anna Cuypers uit Eksel. Op bevel van “Hoogen ende souvereynen Officier van Justitie”, die optrad namens “Sijne Doorluchtige Hoogheyt onsen Bisschop ende Prins van Luyck”, werd Leyn Wecks op 17 april 1725 aangehouden op verdenking van brandstichting en hekserij.
Na een ophefmakend proces, dat duurde van 21 april tot 27 mei 1725, werd Leyn Wecks door de schepenbank van Eksel beschuldigd van brandstichterij en het “betooveren eenighe peerden, beesten, kinderen ofte andere personen”.
Op 11 juni 1725 velde de rechtbank haar vonnis, het afkappen van de rechterhand, wurging en lijkverbranding. De uitvoering van het vonnis moest plaatsvinden op 16 juni 1725.
De plaats waar de executie moest plaatsvinden, werd aangeduid nabij de grensscheiding met het Land van Ham. Gelet op de grote afstand van het centrum van Eksel en de plaats van executie had Leyn Wecks de kans om te ontsnappen. Na een zwerftocht kwam Leyn Wecks uiteindelijk terecht bij een boerengezin in Berkenbos. Hier verbleef ze enige tijd om alsdan spoorloos te verdwijnen … in de put!
Met de mijnexploitatie in Zolder vanaf 1930 begon ook het “leven” van de putheks. Telkens als er in de mijn iets fout ging, werd het toegeschreven aan de putheks. Sommige mijnwerkers beweren zelfs haar ooit gezien te hebben. Rond de putheks doen veel verhalen de ronde. Zelfs studio Vandersteen wijdde een album “De Mysterieuze Mijn”.(nummer 226) aan putheks Leyn Weckx.
De leden van de reuzengilde gaan gekleed als boerenvolk van 1725. Leyn Wecks is getooid met de attributen van de mijnwerkers zoals het een echte putheks hoort!
De putheks Leyn Wecks werd in 1985 door burgemeester Jaak Vandenwijngaert in de registers van de gemeente ingeschreven
Infokantoor toerisme - Vrunstraat 6 - 3550 Heusden-Zolder - t 011 80 80 88 - f 011 80 80 78 - toerisme@heusden-zolder.be Gemeente Heusden-Zolder - Heldenplein 1 - 3550 Heusden-Zolder - t 011 80 80 80 - f 011 80 80 79 - gemeente@heusden-zolder.be
